Borowik szatański to duży grzyb występujący w ciepłych lasach liściastych jedynie w Europie, Maroku w Afryce Północnej oraz w stanach Kalifornia i Waszyngton w USA. W Polsce gatunek ten jest bardzo rzadki, wymierający i podlega całkowitej ochronie.
Jest to grzyb trujący, szczególnie w stanie surowym. Zjedzenie owocników powoduje ciężkie dolegliwości żołądkowo-jelitowe.
| Grzyb z gatunku: BOROWIK SZATAŃSKI JEST TRUJĄCY! |
| Domena: | eukarionty |
| Królestwo: | grzyby |
| Typ: | podstawczaki |
| Klasa: | pieczarniaki |
| Rząd: | borowikowce |
| Rodzina: | borowikowate |
| Rodzaj: | rubroboletus |
| Gatunek: | borowik szatański |
Kapelusz:
Średnica 6–30 cm, szary, u dojrzałych osobników z odcieniem żółtawym, zielonkawym, po naciśnięciu brązowoochrowy. Półkulisty, później powyginany i spłaszczony, gruby. Skórka matowa, sucha, lub zamszowa, nie oddziela się od miąższu.
Rurki:
Początkowo żółtawe, potem krwistoczerwone, z wiekiem przybierają brązowooliwkowy kolor. Uszkodzone sinieją.
Pory:
Pory u młodych początkowo pomarańczowożółte, później karminowe, u starych okazów stają się oliwkowe.
Trzon:
Wysokość 5-15 cm, grubość 3-8 cm. Pełny, potężny, początkowo jest kulisty lub cylindryczny, potem baryłkowaty. Pod kapeluszem ma żółtawy kolor, niżej jest karminowoczerwony.
Miąższ:
Białawy, mięsisty, po przekrojeniu powoli sinieje. Smak łagodny, słaby zapach, stare osobniki mają zapach nieco przypominający padlinę.
Borowik szatański występuje tylko w Europie, Maroku w Afryce Północnej oraz w stanach Kalifornia i Waszyngton w USA. Wszędzie jest rzadki. W Polsce jest bardzo rzadki, wymierający. Rośnie w ciepłych lasach liściastych, zwłaszcza pod dębami i bukami, preferuje gleby wapienne. Owocniki wytwarza od lipca do września.
Gatunek ten znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E – wymierający, krytycznie zagrożony. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Austrii, Belgii, Czechach, Niemczech, Danii, Słowacji, Finlandii, Holandii, Szwecji, Estonii, Anglii. Borowik szatański w Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej.
W Polsce jedno stanowisko tego gatunku znaleziono w buczynie storczykowej w Górach Kaczawskich, a drugie zostało odkryte w roku 2006 na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Są to stanowiska opisane w literaturze fachowej, niewykluczone jednak, że pojawia się czasami również na innych, nieopisanych w literaturze stanowiskach.
Borowik szatański wytwarza zarodniki w kolorze oliwkowym gładkie, elipsoidalne, o rozmiarach 10 × 16 x 5–7 μm.
Borowik szatański to grzyb trujący, szczególnie w stanie surowym. Zjedzenie owocników powoduje ciężkie dolegliwości żołądkowo-jelitowe. Z grzyba wyizolowano muskarynę, ale ilości zawarte w owocnikach są przypuszczalnie zbyt małe, by odpowiadać za toksyczny efekt spożycia borowików szatańskich. Stosunkowo niedawno opisano obecność glikoproteiny o nazwie bolesatyna, mogącej mieć toksyczne działanie.
Po raz pierwszy gatunek ten zdiagnozował w roku 1831 Lenz nadając mu nazwę Boletus satanas. W ostatnich latach prowadzono badania filogenetyczne w obrębie rodzaju Boletus, w wyniku których systematyka tego rodzaju uległa znacznej zmianie. W 2014 r. Boletus satanas został przez Kuan Zhao & Zhu L. Yang przeniesiono do nowo utworzonego rodzaju Rubroboletus.
Niektóre synonimy nazwy naukowej:
Nazwę polską nadała Alina Skirgiełło w 1939 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też pod nazwami: grzyb krwisty i grzyb szatański. Obecnie nazwy polskie są niespójne z nową nazwą naukową.
Borowik szatański w Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej!
Poniżej znajdziesz nazwy gatunku grzyba borowik szatański w innych językach:
Udostępnij stronę znajomym: