Mleczaj rydz, Rydz

łac. Lactarius deliciosus


Mleczaj rydz, Rydz - co to za grzyb?

Mleczaj rydz, powszechnie znany jako rydz, to średniej wielkości grzyb z rodziny gołąbkowatych występujący w klimacie umiarkowanym na całej półkuli północnej oraz w Australii. Rośnie pod sosnami, na ziemi w lasach i młodnikach iglastych, na piaszczystych glebach. Rydze są jadalne oraz określane jako "wysoko cenione", "wyborne" i "najbardziej poszukiwane" grzyby jadalne.


Czy grzyb mleczaj rydz, rydz jest jadalny?

Grzyb z gatunku: MLECZAJ RYDZ, RYDZ JEST JADALNY.

Systematyka

Domena:eukarionty
Królestwo:grzyby
Typ:podstawczaki
Klasa:pieczarniaki
Rząd:gołąbkowce
Rodzina:gołąbkowate
Rodzaj:Lactarius
Gatunek:Mleczaj rydz

Mleczaj rydz, Rydz - Opis wyglądu grzyba

Kapelusz:
Średnicy 4–12 cm, barwy cielistoczerwonawej lub w różnych odcieniach pomarańczowej, czasami z domieszką zieleni. Powierzchnia koncentrycznie strefowana, czasami jamkowato-plamista. U młodych owocników pokrój kapelusza jest wypukły, dojrzewający wklęsły, z płytkim wgłębieniem na środku, a u starych okazów lejkowaty, długo z podwiniętymi brzegami. Pokryty śluzowatą przy dużej wilgotności powietrza skórką.

Blaszki:
Blaszki rydza są barwy pomarańczowożółtawej, podobnej jak kapelusza, o różnej długości (mieszane), prosto przyrośnięte lub lekko zbiegające na trzon, cienkie i kruche. Po uszkodzeniu wybarwiają się lekko zielonawo.

Trzon:
Długości 3–7 cm i 1–2,5 cm średnicy, barwy kapelusza lub jaśniejszy, z ciemniejszymi jamkowatymi plamkami (poza tym gładki), przesiąknięty mleczkiem. Cylindryczny, początkowo pełny, potem pusty, przy podstawie zwężony.

Miąższ:
Zbudowany z kulistawych komórek, które powodują jego specyficzną kruchość i nieregularny przełam. Barwy bladopomarańczowej, zwarty, u dojrzałych owocników kruchy, przesiąknięty jaskrawopomarańczowym mleczkiem. Ma lekko gorzkawy, cierpki smak i słodkawą, owocową woń.

Mleczko:
Pomarańczowe, nie zmienia barwy na powietrzu, ulega tylko powolnemu rozjaśnieniu lub pociemnieniu. W smaku jest łagodne, zostawia jednak gorzki posmak.

Mleczaj rydz, Rydz - Podobne gatunki grzybów

Wśród grzybów o morfologicznie zbliżonych owocnikach wymienia się następujące gatunki:

  • mleczaj świerkowy (łac. Lactarius deterrimus), występujący wyłącznie pod świerkami (Picea sp.), o mleczku po ok. 30 min. przebarwiającym się czerwonofioletowo,
  • mleczaj jodłowy (łac. Lactarius salmonicolor), występujący pod jodłami (Abies sp.) i jedlicami (Pseudotsuga sp.). Nigdy nie zielenieje po uszkodzeniu,
  • mleczaj zmienny (łac. Lactarius semisanguifluus), o bardziej oliwkowozielonym kapeluszu, o mleczku przebarwiającym się winnoczerwono przy wysychaniu,
  • mleczaj czerwieniejący (łac. Lactarius sanguifluus), o mleczku winnoczerwonym i podobnie lekko zabarwionymi blaszkami,
  • mleczaj modrzewiowy (łac. Lactarius porninsis), występujący wyłącznie pod modrzewiami (Larix sp.), o białym mleczku.

Przez grzybiarzy gatunki te zazwyczaj są nierozróżniane - rozróżnienie ich tylko na podstawie wyglądu jest bardzo trudne, a czasami niemożliwe. Należy brać pod uwagę jeszcze inne cechy: miejsce występowania, kolor mleczka i zmianę koloru miąższu po uszkodzeniu. Z punktu widzenia grzybiarzy rozróżnienie gatunków nie jest bardzo istotne; gatunki te są bowiem jadalne, chociaż dość znacznie różnią się smakiem. Jedynie mleczaj modrzewiowy jest lekko trujący / niejadalny. Najbardziej charakterystycznymi cechami mleczaja rydza są: występowanie pod sosnami, wyraźne prążkowanie kapelusza i zieleniejący po uszkodzeniu miąższ.

Mleczaj rydz, Rydz - Występowanie

Mleczaj rydz jest szeroko rozprzestrzeniony na całej półkuli północnej na obszarach o klimacie umiarkowanym. Występuje także w Australii. W Polsce jest pospolity.
Rośnie na ziemi w lasach i młodnikach iglastych, na piaszczystych glebach. Tworzy mikoryzę z sosnami. W Polsce pojawia się od sierpnia do listopada.


Mleczaj rydz, Rydz - Rozmnażanie

Wysyp zarodników rydza ma kolor jasnoochrowy. Zarodniki szerokoowalne o rozmiarach 7,1–9,1 × 6–7,5 μm. Na powierzchni posiadają brodawki połączone siateczką łączników o różnej grubości. Podstawki mają rozmiar 36–45 × 4,5–7 μm. Wąskowrzecionowate cystydy występują nielicznie i niemal nie wystają ponad hymenium.

Mleczaj rydz, Rydz - Przydatność spożywcza

Mleczaj rydz to grzyb jadalny. Owocniki rydza określane są jako "wysoko cenione", "wyborne" i najbardziej poszukiwane grzyby jadalne. Najczęściej używa się ich do marynowania w occie, gdyż przy takim przyrządzeniu nabierają doskonałego, korzennego smaku. Nadają się również do panierowania i smażenia, nie nadają się natomiast do suszenia, ani jako dodatek do zup. Podczas przyrządzania cierpki posmak owocników znika.

Mleczaj rydz, Rydz - Ciekawostki

Gatunek ten został poprawnie zdiagnozowany taksonomicznie po raz pierwszy przez Karola Linneusza (jako Agaricus deliciosus) w "Species Plantarum" z 1753 r. Do rodzaju Lactarius został przeniesiony przez Samuela Graya w "A Natural Arrangement of British Plants" z 1821 r. i ostatecznie zatwierdzony przez Eliasa Friesa.

Mleczaj rydz posiada min. 30 synonimów naukowych. Najczęstsze z nich to:

  • Agaricus deliciosus L. 1753
  • Galorrheus deliciosus (L.) P. Kumm. 1871
  • Lactifluus deliciosus (L.) Kuntze 1891

Nazwę polską podał Franciszek Błoński w 1889 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten ma też inne nazwy: bedłka rydz, rydz prawdziwy. Przez grzybiarzy nazywany jest po prostu rydzem, ale ma też inne regionalne nazwy: rydz pański, rydzyk, rydzek, rycek, ryżyk, ryzok.

Nazwy grzyba mleczaj rydz, rydz w językach obcych

Poniżej znajdziesz nazwy gatunku grzyba mleczaj rydz, rydz w innych językach:

  • Aragonés: Robellón, rebollón
  • Asturianu: Mízcalo, níscalo, robellón
  • العربية: فطر زعفراني حليبي الغطاء
  • Azərbaycanca: Narıncı südləyən
  • Беларуская: Рыжык
  • Български: Обикновената млечница, Истинска млечница, Червена млечница, Рижика
  • Català: Pinetell, rovelló d'obaga, esclata-sang, pebràs
  • Чӑвашла: Хыр кăмпи
  • Čeština: Ryzec pravý
  • Corsu: Lattaghjolu
  • Deutsch: Edel-Reizker, Echte Reizker
  • Eesti: Porgandriisikas
  • English: Saffron milk cap, red pine mushroom
  • Español: Mízcalo,​ níscalo, robellón
  • Euskara: Esnegorri
  • فارسی: شیر-زعفران کلاه
  • Français: Lactaire délicieux, rude, catalan, catlan, roussillous, arugue, safran, pinet, sanguin, barigoule1, marseillais
  • Galego: Níscaro, lactouro, fungo da muña
  • Hrvatski: Rujnica, obična rujnica
  • Italiano: Sanguinaccio, Sanguinello, Rossella, Pinniculo, Rosito (altopiano della Sila - Calabria), Sanguinin (Liguria), Lardaru Sanguignu nel salento (Puglia), Fungo dell'alpino, Fonghi dal pin, Sanguinaroi (Trentino), Raviolonso (Isola di Pantelleria), Rossella, Sanguinello, Pennenciole, Pennecciola, Pineggiola (Toscana),Sanguinoso (Umbria), Apitinu (Basilicata), Cummarine (Albidona - Calabria), Tron (Astigiano - Piemonte)
  • ქართული: მჭადა სოკო
  • Latviešu: Priežu rudmiese
  • Lietuvių: Pušyninė rudmėsė
  • Livvinkarjala: Leppysieni
  • Magyar: Ízletes rizike
  • Македонски: Рујница, портокалова млечка
  • Nederlands: Oranjegroene melkzwam, smakelijke melkzwam
  • Norsk: Furumatriske, riske
  • Occitan: Robilhon,rosilhon, barigola, bolet brigetat, bolet sanhós, catalan, pinhasa, pinhièr, sanguin, pissa-lach roge
  • Piemontèis: Laitari delissios
  • Português: Sancha, tancha, pinheira, vaca-vermelha, míscaro, níscaro
  • Română: Râșcov de brad, pita pădurii, pita lui dumnezeu
  • Русский: Рыжик настоящий, Рыжик, Рыжик сосновый, Рыжик обыкновенный, Рыжик деликатесный, Рыжик боровой, Рыжик благородный, Рыжик осенний
  • Саха тыла: Бэс кубачыына
  • Slovenčina: Rýdzik pravý
  • Slovenščina: Užitna sirovka
  • Srpskohrvatski: Rujnica, brinovka
  • Suomi: Männynleppärousku
  • Svenska: Tallblodriska, läcker riska, läckerriska
  • Татарча: Җирән гөмбә
  • Українська: Рижик смачний
  • Žemaitėška: Rodmēsė, rodmeisė
  • 中文:松乳菇、松树蘑、松菌、重阳菌


Udostępnij stronę znajomym:

AtlasGrzybow.online
© 2018 - 2024

Odwiedź również

x